૧૫ જૂનની આસપાસ ગુજરાતમાં ચોમાસુ આવવાની આગાહી છે. રાજ્યમાં આ દિવસોમાં તીવ્ર ગરમી વચ્ચે, સરદાર સરોવર (નર્મદા ડેમ) સહિત ૨૦૭ મુખ્ય બંધોમાં માત્ર ૪૮ ટકા પાણીની ક્ષમતા બચી છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ સમયગાળા દરમિયાન આ ૧૨૬૪ મિલિયન ક્યુબિક મીટર (MCM) વધુ છે. સૌરાષ્ટ્ર કચ્છના બંધોમાં પાણીનો સંગ્રહ ૩૦ થી ૩૧ ટકાની વચ્ચે છે, જે અન્ય વિસ્તારોની સરખામણીમાં ઓછો છે. રાજ્યના સૌથી મોટા નર્મદા બંધની કુલ પાણી સંગ્રહ ક્ષમતા ૯૪૬૦ MCM છે, જેની સામે હાલમાં ૫૪૭૯.૬૨ MCM પાણી (૫૭.૯૨ ટકા) ઉપલબ્ધ છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ સમયગાળા દરમિયાન ડેમમાં 235 MCM વધુ પાણીનો સંગ્રહ થયો છે. બંધની મહત્તમ ઊંચાઈ ૧૩૮.૬૮ મીટર છે, હાલમાં પાણીનું સ્તર ૧૨૩.૧૦ મીટર છે. બીજી તરફ, જો પ્રદેશના આધારે જોવામાં આવે તો, દક્ષિણ ગુજરાતના 13 ડેમોમાં સૌથી વધુ પાણીનો સંગ્રહ છે. આ બંધોમાં પાણી સંગ્રહ ક્ષમતા ૮૬૦૩.૭૦ એમસીએમ છે, જેની સામે હાલમાં ૪૦૬૧.૬૨ એમસીએમ પાણી છે, જે ૪૭.૨૧ ટકા છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ પ્રદેશમાં સંગ્રહ પણ વધુ છે.
મધ્ય ગુજરાતના ૧૭ બંધોમાં ૨૩૪૭.૩૭ MCM પાણી સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા છે, જેની સામે ૧૦૮૮.૧૪ MCM પાણી બાકી છે જે ૪૬.૩૬ ટકા થાય છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ પ્રદેશમાં વસૂલાતમાં નજીવો ઘટાડો થયો છે. હાલમાં, ઉત્તર ગુજરાત પ્રદેશના ૧૫ બંધોમાં માત્ર ૫૯૮ MCM પાણી બાકી છે, જેની પાણીની ક્ષમતા ૧૯૨૯.૨૦ MCM છે, જે ક્ષમતાના ૩૧% છે, જોકે આ પ્રદેશમાં સંગ્રહ ગયા વર્ષ કરતા વધુ છે.
સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છના બંધોમાં સૌથી ઓછું પાણી
સૌરાષ્ટ્ર પ્રદેશ, જેમાં સૌથી વધુ ૧૪૧ બંધ છે, તેની પાણી સંગ્રહ ક્ષમતા ૨૫૮૮.૫૨ એમસીએમ છે. હાલમાં અહીં ૭૮૬.૭૪ MCM પાણી બાકી છે, જે ૩૦.૩૯ ટકા થાય છે. તેવી જ રીતે, કચ્છ પ્રદેશના 20 બંધોમાં પાણીની ક્ષમતાના માત્ર 29.8 ટકા જ બચ્યા છે. આ બંધોમાં ૩૨૫.૨૪ MCM પાણી સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા છે, પરંતુ હાલમાં અહીં માત્ર ૯૪.૫૮ MCM પાણી બચ્યું છે.
૧૬ બંધોમાં તેમની ક્ષમતાના એક ટકા પણ પાણી નથી
રાજ્યમાં ૧૬ બંધ એવા છે જેમાં હાલમાં પાણીની ક્ષમતાના એક ટકા પણ પાણી બચ્યું નથી. આમાંથી સાત સૂકી સ્થિતિમાં છે. આમાંના મોટાભાગના બંધ સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છના છે.