વિસ્તારા એર ઈન્ડિયા ડીલ આજે એટલે કે સોમવારે, વિસ્તારા એર ઈન્ડિયા ગ્રુપ સાથે મર્જ થશે. આ સાથે, ભારતીય ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં સંપૂર્ણ સેવા કેરિયર કંપનીઓની સંખ્યા 17 વર્ષમાં પાંચથી ઘટીને એક થઈ જશે. સિંગાપોર એરલાઇન્સ વિસ્તારામાં 49 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, તેથી વિલીનીકરણ પછી વિદેશી એરલાઇન્સ પાસે એર ઇન્ડિયામાં 25.1 ટકા હિસ્સો હશે.
વિસ્તારાનું અસ્તિત્વ ખતમ થઈ જશે
વિદેશી પ્રત્યક્ષ રોકાણ (FDI) ધોરણોના ઉદારીકરણ પછી વિદેશી એરલાઇનની સંયુક્ત માલિકીની અન્ય ભારતીય એરલાઇનનું અસ્તિત્વ બંધ થઈ જશે. સંપૂર્ણ સેવા કેરિયર્સ એવા માનવામાં આવે છે જેમના ટિકિટ ભાડામાં આનુષંગિક સેવાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ ઓછી કિંમતની એરલાઇન્સથી વિપરીત છે, જ્યાં તમામ વધારાની સેવાઓ માટે વધારાની ફી સાથે ઓછી કિંમતો ઓફર કરે છે.
એફડીઆઈની છૂટને કારણે ઘણી કંપનીઓ વેચાઈ હતી
2012 માં, વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહની આગેવાની હેઠળની યુપીએ સરકારે વિદેશી એરલાઇન્સને સ્થાનિક કંપનીમાં 49 ટકા સુધીનો હિસ્સો ખરીદવાની મંજૂરી આપી હતી. પરિણામે, અબુ ધાબીની એતિહાદ એરવેઝે હવે બંધ થઈ ગયેલી જેટ એરવેઝમાં 24 ટકા હિસ્સો ખરીદ્યો.
આ સિવાય AirAsia India અને Vistara નો જન્મ થયો. છેલ્લા 10 વર્ષમાં કામગીરી શરૂ કરનાર વિસ્તારા એકમાત્ર સંપૂર્ણ સેવા કેરિયર હતી. 2007માં એર ઈન્ડિયામાં ફુલ સર્વિસ કેરિયર (FSC) ઈન્ડિયન એરલાઈન્સના વિલીનીકરણ પછી, ઓછામાં ઓછા પાંચ FSC કાર્યરત હતા.
સમય વીતવા સાથે, કિંગફિશર 2012 માં બંધ થઈ ગયું જ્યારે એર સહારાને જેટ એરવેઝ દ્વારા હસ્તગત કરવામાં આવ્યું અને તેનું નામ બદલીને જેટલાઈટ રાખવામાં આવ્યું, પરંતુ તે ટકી શક્યું નહીં અને 2019 માં જેટ એરવેઝ સાથે મળી ગયું. બીજી FSC, જેટ એરવેઝ, નાણાકીય અનિયમિતતાઓને કારણે એપ્રિલ 2019 માં બંધ કરવામાં આવી હતી અને હવે સુપ્રીમ કોર્ટે તેની સંપત્તિના વેચાણનો આદેશ આપ્યો છે. આ રીતે 12 નવેમ્બરથી એર ઈન્ડિયા એકમાત્ર FSC રહેશે.
ભારતીય ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ઓછી કિંમતની કંપનીઓનું વર્ચસ્વ છે
વિદેશી હિસ્સા સાથે ભારતીય એરલાઇન્સની વાત કરીએ તો, પ્રથમ જેટ એરવેઝ હતી, જેમાં અબુ ધાબીની એતિહાદ એરવેઝે 24 ટકા હિસ્સો ખરીદ્યો હતો. આ પછી એરએશિયા ઇન્ડિયા આવે છે, જેમાં 49 ટકા હિસ્સો મલેશિયા એરએશિયા પાસે છે અને બાકીનો હિસ્સો ટાટા પાસે છે.
આ પછી વિસ્તારા આવે છે, જેમાં સિંગાપોર એરલાઇન્સ પાસે 49 ટકા અને ટાટા ગ્રુપની 51 ટકા ભાગીદારી છે. વધતા હવાઈ ટ્રાફિક વચ્ચે, ઘણી ઓછી કિંમતની એરલાઈન્સ આ ક્ષેત્રમાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે અને આવી જ એક મોટી કંપની ઈન્ડિગો ભારતમાં લગભગ 60 ટકા બજારહિસ્સો ધરાવે છે. એક વરિષ્ઠ એરલાઇન એક્ઝિક્યુટિવ અનુસાર, સંપૂર્ણ સેવા અને ઓછી કિંમતની એરલાઇન વચ્ચે તફાવત કરવો ખૂબ જ મુશ્કેલ બની રહ્યું છે.
એર ઈન્ડિયામાં અલગ-અલગ નિવૃત્તિ વયને લઈને અસંતોષ
એર ઈન્ડિયા સાથે વિસ્તારાનું વિલીનીકરણ આજથી અમલી બનશે, પરંતુ ટાટા ગ્રૂપની બે એરલાઈન્સના પાઈલટોએ નિવૃત્તિની વયમર્યાદાને લઈને નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. વાસ્તવમાં, જ્યારે એર ઈન્ડિયામાં પાઈલટ અને અન્ય કર્મચારીઓની નિવૃત્તિ વય 58 વર્ષ છે, જ્યારે વિસ્તારામાં તે 60 વર્ષ છે. ડીજીસીએના વર્તમાન નિયમો હેઠળ, પાઇલટ 65 વર્ષની ઉંમર સુધી સેવા આપી શકે છે. આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં, એર ઈન્ડિયાએ કહ્યું હતું કે તે નિવૃત્તિ પછી પાંચ વર્ષના સમયગાળા માટે કોન્ટ્રાક્ટના આધારે પસંદગીના પાઈલટોને હાયર કરવાનું પસંદ કરી શકે છે અને તેમની સેવાનો સમયગાળો 65 વર્ષ સુધી લંબાવી શકે છે.
