Elections: જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભાની બહુપ્રતિક્ષિત ચૂંટણી આખરે જાહેર થઈ ગઈ છે જે ત્રણ તબક્કામાં યોજાશે. કલમ 370 હટાવ્યા બાદ રાજ્યમાં આ પ્રથમ વિધાનસભા ચૂંટણી હશે. આ સાથે જ ચૂંટણી પંચે હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી યોજવાની પણ જાહેરાત કરી છે, જે માત્ર એક જ તબક્કામાં યોજાશે. જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભાની ચૂંટણી માટે મતદાન 18, 25 સપ્ટેમ્બર અને 1 ઓક્ટોબરે થશે જ્યારે હરિયાણા વિધાનસભા માટે 1 ઓક્ટોબરે મતદાન થશે. બંને રાજ્યોના પરિણામો 4 ઓક્ટોબરે જાહેર થશે.
નોંધણી 20મી ઓગસ્ટથી શરૂ થશે
ચૂંટણીની તૈયારીઓનું નિરીક્ષણ કરવા પંચે તાજેતરમાં બંને રાજ્યોની મુલાકાત લીધી હતી. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારે શુક્રવારે મદદનીશ ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમાર અને ડૉ. સુખવીર સિંહ સંધુની હાજરીમાં જમ્મુ-કાશ્મીર અને હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણીની જાહેરાત કરી હતી. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રથમ તબક્કામાં જમ્મુ-કાશ્મીરની 24 વિધાનસભા બેઠકો માટે નામાંકન 20 ઓગસ્ટથી શરૂ થશે.
જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા
જ્યારે બીજા તબક્કાની 26 વિધાનસભા સીટો માટે નોમિનેશન 29 ઓગસ્ટથી શરૂ થશે અને ત્રીજા તબક્કાની 40 વિધાનસભા સીટો માટે નોમિનેશન 5 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થશે. જ્યારે હરિયાણાની તમામ 90 વિધાનસભા સીટો માટે નોમિનેશન 5 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થશે. આયોગે સુરક્ષાને લઈને સંવેદનશીલ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરી છે. તેમણે ચૂંટણી દરમિયાન ઉમેદવારો સહિત રાજકીય પક્ષોના તમામ અધિકારીઓને સુરક્ષા આપવાની પણ માહિતી આપી હતી.
પંચે કહ્યું કે રાજકીય પક્ષોએ રાજ્યની તેમની મુલાકાત દરમિયાન આ માંગણી કરી હતી. રાજકીય દૃષ્ટિકોણથી આ બંને રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણી ઘણી મહત્વની છે. ખાસ કરીને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 2014 પછી પહેલીવાર વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. હાલમાં રાજ્યમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન છે.
સીમાંકન પણ નવેસરથી કરવામાં આવ્યું હતું
અગાઉ, કમિશને રાજ્યમાં વિધાનસભા બેઠકોનું નવેસરથી સીમાંકન પણ કર્યું હતું. તેથી રાજ્યમાં વિધાનસભાની બેઠકો વધીને 90 થઈ ગઈ છે. રાજ્યના પુનર્ગઠન પહેલા અહીં કુલ 87 વિધાનસભા બેઠકો હતી, પરંતુ લદ્દાખ-કારગિલ અલગ થવાને કારણે અહીં માત્ર 83 વિધાનસભા બેઠકો જ રહી ગઈ હતી. અહીં સીમાંકન કરીને સાત નવી વિધાનસભા બેઠકો બનાવવામાં આવી હતી.
રાજ્યની કુલ 90 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી 74 બેઠકો સામાન્ય છે, જ્યારે નવ બેઠકો ST અને સાત બેઠકો ST માટે અનામત છે. એટલું જ નહીં, હવે રાજ્યમાં વિધાનસભાનો કાર્યકાળ પાંચ વર્ષનો રહેશે જે અગાઉ છ વર્ષનો હતો. સાથે જ હરિયાણામાં છેલ્લા દસ વર્ષથી ભાજપ સત્તા પર છે. આવી સ્થિતિમાં રાજ્યમાં ફરી સત્તા હાંસલ કરવી એક મોટો પડકાર છે, ત્યારે બદલાયેલા સમીકરણમાં કોંગ્રેસ અને AAP જેવા પક્ષો પણ રાજ્યમાં મજબૂત દેખાવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
ભાજપે લોકસભા ચૂંટણીમાં ઘાટીમાં પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા ન હતા.
તાજેતરમાં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં જમ્મુ અને કાશ્મીરના મતદારોમાં જે ઉત્સાહ જોવા મળ્યો હતો અને દાયકાઓના રેકોર્ડ તૂટ્યા હતા તે પછી એવી ધારણા છે કે વિધાનસભાની ચૂંટણી રસપ્રદ રહેશે. લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે ઘાટીમાં પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા ન હતા, તેથી હવે એ જોવાનું રસપ્રદ રહેશે કે ભાજપ વિધાનસભામાં શું રણનીતિ અપનાવે છે.
મહારાષ્ટ્રમાં પછીથી ચૂંટણી યોજાશે
મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાની ચૂંટણી દિવાળી પછી યોજાશે તેવો સંકેત આપતા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરે કહ્યું કે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં વધારાના સુરક્ષા દળોની જરૂરિયાત પણ તેનું એક કારણ છે. વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, મહારાષ્ટ્રમાં ભારે વરસાદ થયો છે અને બીએલઓએ તેમનું કામ પૂર્ણ કરવાનું છે. ધ્યાનમાં રાખવા માટે ઘણા તહેવારો પણ છે. ગણેશ ઉત્સવ, પિતૃપક્ષ, નવરાત્રિ, દિવાળીને ધ્યાનમાં રાખીને અમે વિચાર્યું કે અમે એક સાથે માત્ર બે જ ચૂંટણીઓ સંભાળી શકીએ છીએ.
સીઈસીએ કહ્યું, ત્રણ સજ્જન પાછા આવ્યા છે
ચૂંટણીની જાહેરાત માટે આયોજિત પ્રેસ કોન્ફરન્સની શરૂઆતમાં રાજીવ કુમારે તેમના સાથી ચૂંટણી કમિશનરોનો પરિચય કરાવ્યો અને હળવાશથી કહ્યું, થ્રી જેન્ટલમેન પાછા આવ્યા છે. તેમનું નિવેદન લોકસભાની ચૂંટણી દરમિયાન ફરતા લોકપ્રિય મેમનો પ્રતિભાવ હોવાનું માનવામાં આવે છે જેમાં આ ત્રણેયને આદર્શ આચાર સંહિતાના કથિત ઉલ્લંઘનની વચ્ચે ગુમ થયેલ સજ્જન તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા હતા.
જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભા ચૂંટણી એક નજરમાં
- મતદાન – ત્રણ તબક્કામાં – 18મી, 25મી સપ્ટેમ્બર અને 1લી ઓક્ટોબરે.
- મત ગણતરી – 4 ઓક્ટોબરે
- રાજ્યમાં વિધાનસભાની કુલ બેઠકો – 90 (સામાન્ય – 74, ST-09 અને SC-07)
- કુલ મતદારો- 87.09 લાખ (25 જુલાઈ, 2024ના રોજ)
- મતદાર યાદીની અંતિમ પ્રસિદ્ધિ – 20 ઓગસ્ટ
- પુરૂષ મતદારો – 44.46 લાખ, મહિલા મતદારો – 42.62 લાખ.
- પ્રથમ વખત મતદારો – 3.71 લાખ (18-19 વર્ષની વય જૂથ)
- કુલ યુવા મતદારો – 20.70 લાખ (20 થી 29 વર્ષની વય જૂથ)
- 100 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના મતદારો – 2,66085
- 10 વર્ષ અને તેથી વધુ વયના મતદારો – 73,943 કુલ મતદાન મથકો – 11,838, 9169 સ્થળોએ ફેલાયેલા છે.
- મહિલા સંચાલિત મતદાન મથકો – 90
- મોડેલ મતદાન મથક- 360
- મતદાન મથકો પર મતદારોની સરેરાશ સંખ્યા – 735
હરિયાણા વિધાનસભા ચૂંટણી એક નજરમાં
- મતદાન – એક તબક્કામાં – 1 ઓક્ટોબર
- મતોની ગણતરી – 4 ઓક્ટોબર
- રાજ્યમાં વિધાનસભાની કુલ બેઠકો – 90 (સામાન્ય – 73 અને SC-17)
- કુલ મતદારો- 2.01 કરોડ (2 ઓગસ્ટ સુધીમાં)
- પુરૂષ મતદારો – 1.06 કરોડ અને મહિલા મતદારો – 95 લાખ
- યુવા મતદારો – 40.95 લાખ (20 થી 29 વર્ષની વય જૂથ)
- પ્રથમ વખત મતદારો – 4.52 લાખ (18-19 વર્ષની વય જૂથ)
- અંતિમ મતદાર યાદી પ્રસિદ્ધિ – 27 ઓગસ્ટ
- 100 વર્ષ કે તેથી વધુ વયના મતદારો – 10,32185
- 10 વર્ષ અને તેથી વધુ વયના મતદારો – 2.55 લાખ
- કુલ મતદાન મથકો – 20,629
- તેમાંથી 7,132 શહેરી વિસ્તારોમાં અને 13,497 ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં છે.
- મતદાન મથક પર મતદારોની સરેરાશ સંખ્યા – 977