પ્રાચીન કાળથી ભારતના આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક વિકાસમાં નદીઓએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. આપણા દેશને નદીઓનો દેશ પણ કહેવામાં આવે છે. ગંગા, યમુના, સિંધુ, બ્રહ્મપુત્રા, કાવેરી વગેરે પવિત્ર નદીઓ અહીં વહે છે. તમે લોકો એ હકીકતથી વાકેફ હશો કે આપણા દેશ ભારતમાં, મોટાભાગની નદીઓ એક જ દિશામાં એટલે કે પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ વહે છે. પણ શું તમે જાણો છો કે ભારતમાં એક એવી નદી છે જે બીજી બધી નદીઓના પ્રવાહની વિરુદ્ધ વહે છે? શું તમે જાણો છો કે ભારતની કઈ નદી વિરુદ્ધ દિશામાં વહે છે? જો નહીં, તો તમારા મન પર વધારે દબાણ લાવવાની જરૂર નથી, આજે અમે તમને આ સમાચાર દ્વારા આ વિચિત્ર વસ્તુ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપીશું.
તે કઈ નદી છે? કારણ શું છે?
ગંગા નદી હોય કે યમુના નદી, ભારતની મોટાભાગની નદીઓ પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે. પરંતુ આ ઉપરાંત, એક નદી એવી પણ છે જે અન્ય બધી નદીઓની વિરુદ્ધ એટલે કે પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે. આ અનોખી નદીનું નામ નર્મદા છે. ગંગા, યમુના જેવી મોટાભાગની નદીઓ પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ વહે છે અને બંગાળની ખાડીમાં પડે છે, જ્યારે નર્મદા પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ તેના પ્રવાહની વિરુદ્ધ વહે છે અને અરબી સમુદ્રમાં પડે છે.
નર્મદાના ઉલટા પ્રવાહનું કારણ રિફ્ટ વેલી હોવાનું કહેવાય છે. રિફ્ટ વેલીનો અર્થ એ છે કે નદીનો ઢાળ તે જે દિશામાં વહે છે તેની વિરુદ્ધ દિશામાં છે. એટલા માટે નર્મદા નદી પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે. આ નદી મૈખલ પર્વતના અમરકંટક શિખર પરથી નીકળે છે. નર્મદા ભારતના બે મોટા રાજ્યો, ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશની મુખ્ય નદી છે.
પૌરાણિક કથા પણ પ્રખ્યાત છે
નર્મદા નદીના પ્રવાહની વિરુદ્ધ વહેવા પાછળ એક ખૂબ જ પ્રખ્યાત પૌરાણિક વાર્તા છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, નર્મદા નદીના લગ્ન સોનભદ્ર સાથે નક્કી થયા હતા, પરંતુ નર્મદાની મિત્ર જોહિલાને કારણે બંને વચ્ચે અંતર આવી ગયું. જેના કારણે નર્મદા ગુસ્સે થઈ ગઈ અને તેણે જીવનભર કુંવારી રહેવાનું અને પ્રવાહની વિરુદ્ધ વહેવાનું નક્કી કર્યું.
